Củ dền là củ gì?
Củ dền hay củ dền đỏ (Red beet), là một loại rau củ phổ biến được trồng nhiều tại Anh Quốc, Trung Mỹ và Bắc Mỹ. Củ dền khác với củ cải đường (Sugar beet) – loại củ có kích thước lớn, màu trắng và thường dùng để sản xuất đường.
Củ dền thường có màu đỏ thẫm hoặc tím than, vỏ ngoài sần sùi, màu đen nhẹ, bên ngoài bao bọc bởi lớp vỏ đen hơi xù xì. Khi cắt ngang củ, bạn sẽ thấy các vòng tròn đồng tâm với sắc độ đậm nhạt khác nhau, tạo nên nét đặc trưng của loại củ này.
Màu đỏ bên trong củ dền được hình thành nhờ các hợp chất tự nhiên có nguồn gốc từ hóa tính thực vật, bao gồm:
- Betaxanthins: Sắc tố mang màu vàng đến da cam.
- Betacyanin: Sắc tố mang màu đỏ đến tím.
Giá trị dinh dưỡng có trong củ dền
Củ dền là một nguồn thực phẩm cung cấp nhiều chất dinh dưỡng phong phú, đặc biệt là các vitamin, khoáng chất và chất xơ. Trong 100g củ dền có:
- 43 calo: Cung cấp năng lượng cho cơ thể nhưng không làm tăng cân.
- 88% nước: Bổ sung nước và hỗ trợ quá trình trao đổi chất của cơ thể.
- 1.6g protein: Góp phần duy trì và phục hồi cơ bắp.
- 9.6g carbs: Củ dền chứa khoảng 9.6g carbs, trong đó có 6.8g là đường tự nhiên, mang lại nguồn năng lượng dồi dào cho cơ thể.
- 2.8g chất xơ: Hỗ trợ tiêu hóa, giảm nguy cơ táo bón và cải thiện sức khỏe đường ruột.
- 0.2g chất béo: Chất béo có trong củ dền ở mức rất thấp, phù hợp với những người ăn kiêng hoặc muốn kiểm soát cân nặng.
Ngoài ra, củ dền còn chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất quan trọng như:
- Vitamin A, B1, B6, C: Tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện làn da và sức khỏe thị lực.
- Sắt: Hàm lượng sắt trong củ dền khá cao, bổ máu, phòng ngừa thiếu máu hiệu quả.
- Canxi, magie, kali: Hỗ trợ hệ xương chắc khỏe và điều hòa huyết áp.
- Choline, axit folic: Cần thiết cho sự phát triển của não bộ và hệ thần kinh.
Cách chọn và những lưu ý khi ăn củ dền
Cách chọn củ dền tươi ngon
- Khi mua củ dền, bạn nên ưu tiên chọn những củ chắc tay, lớp vỏ ngoài không bị nhăn và còn lá trên cuống. Củ dền có lá xanh tươi trên cuống thường là những củ mới thu hoạch, giữ được độ tươi ngon và nhiều dinh dưỡng.
- Để xác định củ dền nào ngọt, bạn có thể nhìn vào đáy củ. Nếu đáy củ tròn, đây là dấu hiệu nhận biết củ dền có vị ngọt, thích hợp cho các món canh hoặc làm nước ép.
- Ngoài ra, bạn không nên chọn củ dền có cuống rời khỏi củ, thân vỏ có nhiều vết trầy xước, hoặc có mùi hôi khó chịu. Đây là dấu hiệu củ dền đã bị héo, không còn tươi.
Những lưu ý quan trọng khi ăn củ dền
Củ dền là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, việc sử dụng không đúng cách hoặc tiêu thụ quá mức có thể gây hại cho cơ thể. Dưới đây là những lưu ý quan trọng khi ăn củ dền:
- Hạn chế ăn nếu có nguy cơ mắc sỏi thận: Củ dền chứa hàm lượng oxalate cao. Đây là chất làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Đặc biệt, với người có tiền sử bệnh sỏi thận, cần hạn chế ăn hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để tránh những ảnh hưởng không tốt.
- Không dùng nước ép củ dền pha sữa: Nước ép củ dền không nên pha với sữa, đặc biệt là cho trẻ em dưới 5 tháng tuổi. Chất nitrite trong củ dền có thể gây hội chứng tăng methemoglobin, khiến oxy không được vận chuyển đủ đến các mô trong cơ thể, gây nguy hiểm đến tính mạng.
- Cẩn thận với người bị huyết áp thấp: Củ dền có tác dụng hạ huyết áp, vì vậy, thực phẩm này không phù hợp với người huyết áp thấp. Tiêu thụ quá nhiều có thể khiến huyết áp giảm quá mức, gây chóng mặt, mệt mỏi, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
- Chú ý đến hệ tiêu hóa: Củ dền chứa FODMAPs (dạng fructans) có thể gây khó tiêu, đầy bụng ở những người nhạy cảm hoặc mắc hội chứng ruột kích thích. Đồng thời, hợp chất betaine trong củ dền có thể gây buồn nôn, tiêu chảy nếu ăn quá nhiều.
- Sử dụng lượng vừa phải và pha loãng nước ép: Để tránh những tác dụng phụ, khi uống nước ép củ dền, bạn nên bắt đầu với 15 - 30ml và pha loãng với các loại nước ép khác. Điều này giúp cơ thể thích nghi tốt hơn và giảm thiểu các vấn đề về tiêu hóa hoặc chóng mặt.
Nguyên liệu cần chuẩn bị
Để nấu canh củ dền thịt băm cho khẩu phần 4 người ăn, bạn cần chuẩn bị đầy đủ các nguyên liệu sau:
- Củ dền: 200g.
- Thịt heo (băm): 200g.
- Cà rốt: 1/2 củ.
- Củ cải trắng: 1/2 củ.
- Hành lá: 2 - 3 nhánh.
- Hành tím: 2 củ.
- Dầu ăn: 1/2 muỗng canh.
- Gia vị thông dụng: Một ít.
Quy trình nấu canh củ dền thịt băm tại nhà
Bước 1: Sơ chế nguyên liệu
Trước khi nấu canh củ dền thịt băm, bạn cần sơ chế các nguyên liệu như sau:
- Củ dền, cà rốt, củ cải trắng: Bạn gọt vỏ, rửa sạch với nước để loại bỏ hoàn toàn đất cát bám trên bề mặt. Sau đó, bạn cắt các loại củ thành miếng vừa ăn để khi nấu nhanh mềm và dễ thấm gia vị.
- Hành lá: Bạn nhặt bỏ phần rễ và lá héo úa, rửa sạch với nước rồi cắt nhỏ để dùng làm topping cho món canh thơm ngon hơn.
- Hành tím: Lột vỏ, cắt lát mỏng rồi băm nhuyễn. Hành tím sẽ được dùng để ướp thịt và tạo hương thơm cho món ăn.
Bước 2: Ướp thịt băm
Sau khi đã sơ chế các nguyên liệu xong, bạn sẽ tiến hành ướp thịt băm:
- Chuẩn bị thịt: Đầu tiên, bạn chọn thịt heo tươi, rửa sạch và băm nhỏ hoặc có thể mua thịt đã băm sẵn.
- Ướp gia vị: Sau đó, bạn trộn thịt băm với 1 muỗng cà phê muối, 1/2 muỗng cà phê hạt nêm, 1/2 muỗng cà phê bột ngọt, 1 muỗng cà phê tiêu xay và hành tím băm nhuyễn. Để thịt thấm gia vị trong khoảng 15 phút để món canh củ dền thêm đậm đà hơn.
Bước 3: Nấu canh củ dền
Bước tiếp theo là nấu canh củ dền, bạn cho 1/2 muỗng canh dầu ăn vào nồi, đun nóng rồi thêm thịt băm đã ướp vào. Xào thịt ở lửa vừa trong khoảng 3 phút cho thịt săn lại.
Khi thịt đã săn, bạn thêm 1 lít nước vào nồi, đun sôi và vớt bỏ bọt để nước canh được trong hơn. Tiếp theo, bạn thêm 1 muỗng cà phê muối, 1/2 muỗng canh hạt nêm, cùng củ dền, cà rốt và củ cải trắng vào nồi. Nấu thêm khoảng 7 phút cho các loại củ chín mềm rồi bạn nêm nếm lại gia vị sao cho vừa miệng rồi tắt bếp.
Tạm kết
Món canh củ dền thịt băm với màu sắc hấp dẫn và hương vị thanh ngọt chắc chắn sẽ làm mọi người hài lòng. Không những thơm ngon, món ăn này còn rất bổ dưỡng, cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu cho thể. Hãy thêm canh củ dền thịt băm vào thực đơn hàng ngày để bữa cơm gia đình bạn thêm phong phú và trọn vẹn.
